Izrael i działający w Libanie Hezbollah znajdują się w napiętej sytuacji po ataku rakietowym na druzyjskie miasto Madżdal Szams, w którym zginęło co najmniej 12 osób, w tym wiele dzieci grających w piłkę nożną, a 30 zostało rannych.
Izraelskie wojsko oskarżyło Hezbollah o przeprowadzenie sobotniego ataku, zarzut ten został zaprzeczony przez grupę. Izrael wystrzelił serię pocisków w kierunku Libanu od tego czasu, pomimo rosnących międzynarodowych apeli o powściągliwość pośród obaw o eskalację do pełnowymiarowej wojny.
W centrum najnowszego napięcia znajduje się obszar o powierzchni 1800 km kw. (700 mil kw.), który od dawna jest punktem zapalnym w Lewancie: Wzgórza Golan.
Czym są Wzgórza Golan?
Wzgórza Golan to skalisty płaskowyż w południowo-zachodniej Syrii, około 60 km (40 mil) na południe od Damaszku. Graniczy z rzeką Jarmuk na południu i Jeziorem Galilejskim na zachodzie.
Wzgórza Golan rozciągają się na surowej skale bazaltowej. Pagórkowaty teren jest żyzny, a wulkaniczna gleba jest siedliskiem sadów jabłoniowych i wiśniowych, a także winnic.
W regionie znajdują się ważne źródła wody zasilającej rzekę Jordan, w tym rzekę Hasbani, która płynie z Libanu i przechodzi przez Wzgórza Golan.
Do kogo należą Wzgórza Golan i kto je kontroluje?
Organizacja Narodów Zjednoczonych uznaje ten region za część Syrii.
Jednak podczas wojny sześciodniowej w 1967 r. Izrael zajął Wzgórza Golan. Obecnie kontroluje 1200 km2 (463 mil2) zachodniej części regionu. Niemal natychmiast po zajęciu go przez wojsko izraelskie zaczęły się rozrastać osiedla izraelskie. Obecnie na tym obszarze znajduje się ponad 30 osiedli izraelskich, w których mieszka ponad 25 000 żydowskich Izraelczyków.
Strefa buforowa monitorowana przez ONZ oddziela terytorium okupowane przez Izrael od pozostałej części, która wciąż znajduje się pod kontrolą Syrii.
Madżdal Szams znajduje się w północno-wschodniej części terytorium okupowanego przez Izrael.
Kim są Druzowie?
Mimo że zajęcie Wzgórz Golan przez Izrael doprowadziło do ucieczki wielu Syryjczyków mieszkających w tym miejscu, nadal żyje tam około 20 000 członków społeczności druzyjskiej.
Druzowie są arabską, arabskojęzyczną społecznością etniczno-religijną zamieszkującą Syrię, Liban, Izrael i Jordanię.
Po sobotnim ataku Izrael szybko oświadczył, że ofiarami byli Izraelczycy, jednak wielu zaatakowanych Druzów nie posiadało obywatelstwa izraelskiego i było obywatelami Syrii.
Siły izraelskie starły się również z Druzami w okupowanym regionie. Pod koniec czerwca 2023 r., gdy protestujący Druzowie protestowali przeciwko budowie turbin wiatrowych na Wzgórzach Golan, zostali przywitani izraelskim gazem łzawiącym, kulami z gąbczastymi końcówkami i armatkami wodnymi.
Zgodnie z prawem izraelskim, Druzowie pochodzenia izraelskiego mają obowiązek odbycia służby wojskowej.
Czy Syria kiedykolwiek próbowała odzyskać Wzgórza Golan?
Tak, ale bez powodzenia.
Podczas wojny arabsko-izraelskiej w 1973 r. Syria podjęła próbę odzyskania Wzgórz Golan, lecz jej dążenie się nie powiodło.
W 1974 r. ONZ zaangażowała się, wysyłając w ten rejon siły pokojowe po podpisaniu przez Izrael i Syrię rozejmu.
Rada Bezpieczeństwa powołała UN Disengagement Observer Force (UNDOF) w tym samym roku, w którym próbowała utrzymać zawieszenie broni i utworzyć strefę buforową zawieszenia broni w tym rejonie. W kwietniu na Wzgórzach Golan rozmieszczono 1274 pracowników ONZ.
W 1981 roku Izrael formalnie ogłosił aneksję Wzgórz Golan.
Jakie jest stanowisko świata w sprawie Wzgórz Golan?
- Oprócz Stanów Zjednoczonych, żaden kraj formalnie nie uznaje aneksji regionu przez Izrael. Wszystkie inne kraje uważają Golan za terytorium syryjskie okupowane przez Izrael,
- W 1981 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ jednogłośnie przyjęła rezolucję sprzeciwiającą się okupacji Wzgórz Golan przez Izrael, wzywając Izrael do cofnięcia narzucenia izraelskiego prawa na płaskowyżu. Uznała ona rządy Izraela nad Wzgórzami Golan za „nieważne i bez międzynarodowych skutków prawnych”.
- W 2019 r. Stany Zjednoczone, za czasów ówczesnego prezydenta Donalda Trumpa, uznały suwerenność Izraela nad Wzgórzami Golan. Uznanie to nadal obowiązuje, nawet za rządów prezydenta Joe Bidena.
