Dwadzieścia lat temu naukowcy odkryli na indonezyjskiej wyspie Flores skamieniałości wczesnego gatunku człowieka, który miał około 3,5 stopy (1,07 metra) wysokości.
Nowe badania wskazują, że przodkowie niewielkiego Homo floresiensis, nazywanego „hobbitami” na cześć fikcyjnych bohaterów „Władcy Pierścieni”, byli jeszcze niżsi.
„Nie spodziewaliśmy się, że znajdziemy mniejsze osobniki na tak starym stanowisku” – powiedział agencji Associated Press w wiadomości e-mail główny autor badania Yousuke Kaifu z Uniwersytetu Tokijskiego.
Najnowsze ustalenia, opublikowany we wtorek w czasopiśmie Nature Communications omówiono odkrycie w 2016 r. maleńkiej kości ramienia i zębów w miejscu zwanym Mata Menge, około 72 km (45 mil) od jaskini, w której odkryto pierwsze skamieniałości.
Analiza kości o długości 88 mm (3,5 cala) sugeruje, że przodkowie hobbitów mieli około 1 metra (3,3 stopy) wzrostu i żyli około 700 000 lat temu.
„Wykazali w sposób przekonujący, że były to bardzo małe osobniki” – powiedział agencji AP Dean Falk, antropolog ewolucyjny z Florida State University, który nie był zaangażowany w badania.
Naukowcy spierają się o pochodzenie Homo floresiensis od momentu odkrycia gatunku w 2003 roku.
Podobieństwa między skamieniałościami z Mata Menge a skamieniałościami Homo erectusa z indonezyjskiej wyspy Jawa stanowią mocny dowód na to, że Homo floresiensis pochodzi od tego gatunku – twierdzą naukowcy.
„Oznacza to, że Homo floresiensis doświadczył drastycznej redukcji rozmiarów ciała w porównaniu do Homo erectusa o dużych rozmiarach ciała, którego rozmiary były podobne do rozmiarów człowieka współczesnego” – powiedział Kaifu, dodając, że skamieniałości z Flores najbardziej przypominają skamieniałości Homo erectusa datowane na okres od 1,1 miliona do 800 000 lat temu i znalezione w Sangiran na Jawie.
Homo erectus pojawił się około 1,9 miliona lat temu. Jego proporcje ciała przypominały proporcje współczesnego człowieka, lecz mózg był mniejszy.
„Odkrycie to potwierdza teorię, że proces ewolucyjny znany jako karłowatość wyspowa wpłynął na genetykę grupy Homo erectus o dużych ciałach, która w jakiś sposób przedostała się z kontynentalnej części Azji na odizolowaną wyspę Flores, być może milion lat temu lub wcześniej” – powiedział profesor archeologii i współautor badania Adam Brumm z Australijskiego Centrum Badań nad Ewolucją Człowieka na Griffith University.
Brumm dodał, że pomiędzy milionem a 700 000 lat temu na Flores ich rozmiary drastycznie się zmniejszyły, dając początek Homo floresiensis.
„Uważa się, że głównym powodem tej redukcji wielkości na przestrzeni wielu pokoleń jest to, że bycie małym ma więcej zalet niż bycie dużym na wyspie. Okresowe niedobory pożywienia są najprawdopodobniej główną siłą selekcyjną w kierunku mniejszych rozmiarów ciała” – powiedział profesor paleontologii i współautor badania na University of Wollongong Gerrit van den Bergh.
Skamieniała kość odkryta w Mata Menge była tak mała, że początkowo międzynarodowy zespół badaczy sądził, że musi pochodzić od dziecka. Jednak mikroskopowe badanie próbki kości wykazało, że pochodzi ona od osoby dorosłej.
Dziesięć skamieniałości Homo floresiensis, w tym niektóre opisane w 2016 r., pochodzące od co najmniej czterech osobników – dwóch dorosłych i dwójki dzieci – zostało wydobytych z piaskowca w Mata Menge, wraz z narzędziami kamiennymi.
Gatunek Homo floresiensis wyginął wkrótce po przybyciu na ten obszar Homo sapiens.
„Myślę, że nasz gatunek był bardzo prawdopodobnym winowajcą” – powiedział Brumm. „Ta odizolowana linia archaicznych homininów wydaje się istnieć na Flores przez niezwykle długi czas, a następnie znika wkrótce po tym, jak wiadomo, że Homo sapiens zadomowił się w tym regionie. To raczej nie wydaje się zbiegiem okoliczności”.
