Miniony tydzień był pracowitym okresem dla Indii w regionie Indo-Pacyfiku. Minister spraw zagranicznych Indii, S. Jaishankar, wziął udział w spotkaniu ministrów spraw zagranicznych ASEAN w Laosie i spotkaniu ministrów spraw zagranicznych Quad w Japonii. Wizyta Jaishankara w Laosie obejmowała również dwustronne spotkanie z jego chińskim odpowiednikiem, Wang Yi, po ich ostatnim spotkaniu w Astanie na początku tego roku. Kontekst wizyty Jaishankara został ustalony przez trwały opór Indii wobec Chin na kluczowych obszarach ich zainteresowania. Można argumentować, że Chiny pozostają najważniejszym zmartwieniem planistów bezpieczeństwa narodowego Indii. Wyzwanie Chin dla Indii jest wielotorowe, z nierozwiązanym konfliktem granicznym wzdłuż linii faktycznej kontroli (LAC), a także rozszerzającą się obecnością Pekinu na Oceanie Indyjskim. Ostatnie działania Chin w regionie Indo-Pacyfiku, zwłaszcza w regionie Morza Południowochińskiego, zmusiły również partnerów Indii z Quad i kilka krajów Azji Południowo-Wschodniej do zintensyfikowania działań w celu zrównoważenia Pekinu. Dlatego kwestia Chin stanowiła dla Jaishankara naturalny punkt centralny podczas wizyt w Laosie i Japonii.
Chiny, kluczowy element w czwórce
Na spotkaniu ministrów spraw zagranicznych Quad, cztery kraje członkowskie grupy wydały wspólne oświadczenie, które obszernie odniosło się do ich wspólnych obaw dotyczących agresywnej postawy Chin w regionie Indo-Pacyfiku. Członkowie Quad od dawna sprzeciwiali się poglądowi, że formuła grupy jest skierowana na przeciwdziałanie Pekinowi, zamiast tego podkreślając, że dąży ona do wykorzystania pojawiających się możliwości zbiorowej współpracy w regionie Indo-Pacyfiku. Nie można jednak zaprzeczyć, że czynnik chiński jest krytycznym trybikiem w kole Quad. Ostatnie wspólne oświadczenie wydane przez kraje Quad najwyraźniej sugeruje, że obawy dotyczące chińskich inicjatyw w regionie Indo-Pacyfiku wydają się zajmować centralne miejsce w myśleniu grupy. Wspólne oświadczenie wyraziło obawy dotyczące rozwijającej się sytuacji na Morzu Wschodniochińskim i Południowochińskim, nawiązując do jednostronnych działań Chin przy użyciu siły i przymusu. W oświadczeniu potępiono (bez wymieniania nazwisk) wykorzystanie przez Pekin straży przybrzeżnej i milicji morskiej na Morzu Południowochińskim, uznając to za efekt „niebezpiecznych manewrów” w regionie.
Indywidualne uwagi Jaishankara na temat stanu stosunków indyjsko-chińskich przyciągnęły jeszcze większą uwagę. Po zapytaniu o stosunki Indii z Chinami, Jaishankar jednoznacznie stwierdził, że stosunki dwustronne między tymi dwoma sąsiadami „nie układają się najlepiej”. To przyznanie wydaje się przedstawiać ciągłość w trwającym odparciu Indii przeciwko Chinom w świetle potyczek granicznych i konfliktów od 2020 r. Jednak w kontekście Indo-Pacyfiku wydaje się, że następuje zmiana w podejściu Indii do Chin. W przeszłości reakcja Indii na agresywne działania Chin w Indo-Pacyfiku pozostawała stosunkowo powściągliwa. Zamiast tego niedawne komentarze Jaishankara na szczycie Quad i wspólne oświadczenie pokazują gotowość Indii do przeciwstawienia się Chinom również w kontekście Indo-Pacyfiku.
Oko na odległe morza
Nasuwa się pytanie, co wyjaśnia opór Indii wobec jednostronnych działań Chin na Morzu Południowochińskim? Mimo że geografia Morza Południowochińskiego nie należy do głównego obszaru zainteresowania Indii, pozostaje ona kluczowa dla niezliczonych strategicznych interesów Indii, takich jak ochrona morskich linii komunikacyjnych (SLOC), bezpieczeństwo energetyczne itp. Ponadto stałe orędownictwo Indii na rzecz wolnego, otwartego, inkluzywnego i opartego na zasadach porządku na morzu, podkreślające potrzebę przestrzegania Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS), sprawia, że New Delhi musi krytycznie zareagować na chińskie próby zmiany status quo w regionie.
W szerszym obszarze Indo-Pacyfiku, nieustanne próby Chin, aby wkroczyć w region Oceanu Indyjskiego, ostatnio poprzez wysyłanie tam statków badawczych i obserwacyjnych, wywołały trwały dylemat bezpieczeństwa w Nowym Delhi, związany z nieuchronnym rozpoczęciem patroli lotniskowców na Oceanie Indyjskim przez Marynarkę Wojenną Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (PLAN) do 2025 r. Tak więc podniesienie stawki przeciwko Chinom w regionie Indo-Pacyfiku wydaje się logicznym następstwem ciągłych wysiłków Indii, aby przeciwdziałać postępom Pekinu w geografii głównych interesów Indii na morzu.
Wiadomość z Indii
Co godne uwagi, Jaishankar wykazał się niuansami i złożonym myśleniem w planach Indii, aby przeciwstawić się wielotorowemu wyzwaniu, jakie stwarzają Chiny. Podczas gdy Indie były na froncie Indo-Pacyfiku, starały się aktywnie angażować w minilateralne grupy, aby przeciwstawić się Chinom. Na pytanie, czy New Delhi zachęciłoby stronę trzecią do interwencji w celu rozwiązania konfliktu na granicy terytorialnej Indii i Chin wzdłuż LAC, Jaishankar powtórzył, że tylko dwustronne zaangażowanie oparte na „wzajemnym szacunku, wzajemnym interesie i wzajemnej wrażliwości” może przywrócić normalność.
Przesłanie jest jasne: Nowe Delhi nie zamierza zaprzestać działań przeciwko Pekinowi, choć Chiny mają otwartą drogę do zmiany swojego antyindyjskiego stanowiska.
(Harsh V Pant jest wiceprezesem ds. studiów w ORF. Sayantan Haldar współpracuje z Maritime Initiative w ORF)
Zastrzeżenie: Są to osobiste opinie autora
